Tekst achterflap

De Tractatulus devotus behoort tot de oudste generatie geschriften uit de Moderne Devotie, een spirituele hervormingsbeweging die in de veertiende eeuw ontstond in de IJsselvallei en zich vanuit steden als Deventer en Zwolle verspreidde over heel West-Europa. Florens Radewijns speelde hierin een sleutelrol. Waar Geert Grote geldt als de inspirator van deze beweging, moet Florens Radewijns beschouwd worden als haar organisator. Onder zijn leiding ontstonden de eerste leefgemeenschappen van devote broeders en kreeg het gedachtegoed van eenvoud, innerlijke hervorming en navolging van Christus concrete gestalte. In de Tractatulus devotus zet Radewijns op systematische wijze het fundament uiteen van het devote leven: een sobere, toegewijde levenswijze waarin zelfonderzoek, zuiverheid van hart en geestelijke oefening centraal staan. Deze tekst biedt een unieke inkijk in het denken en doen van de eerste moderne devoten, en is daarom interessante lectuur voor wie zich wil verdiepen in de spiritualiteit van de middeleeuwen. Deze uitgave maakt het laatmiddeleeuwse werk voor het eerst breed toegankelijk in een heldere, goed leesbare vertaling. De tekst is voorzien van duiding en verwijzingen naar de bronnen die Radewijns gebruikte, wat het boek tot een waardevolle uitgave maakt voor lezers met interesse in spiritualiteit, religieuze geschiedenis en het geestelijk erfgoed van de Lage Landen.

Biografie

Dr. Nicoline Roskam studeerde klassieke talen en theologie aan de Universiteit Leiden. Als geassocieerd onderzoekster van het Titus Brandsma Instituut te Nijmegen bestudeert en vertaalt zij christelijke spirituele teksten uit de hoge en late middeleeuwen. Haar werk richt zich in het bijzonder op de vroege Moderne Devotie en op de spirituele tradities waarin deze beweging haar inspiratie vond.

Inhoudsopgave

Inleiding De Moderne Devotie 13 Geert Grote 16 Florens Radewijns en het ontstaan van het broederhuis te Deventer 17 De stichting van het klooster te Windesheim 21 De opbouw van de Deventer broederschap 23 Apostolaatswerk onder Deventer scholieren 25 Broederhuizen buiten Deventer 30 Zusters van het Gemene Leven 31 Devoten onder vuur 33 Radewijns’ schriftelijke nalatenschap 37 De Tractatulus devotus 40 De overlevering van de Tractatulus devotus 42 Het afschrift van Mgr. F.J. van Vree 46 De editie van H. Nolte 47 Twee naoorlogse edities 48 Uitgangspunten van de voorliggende editie 49 Tractatulus devotus – Vrome verhandeling I 53 II Wie werkelijk vorderingen wil maken moet alles richten op twee punten als op een doel 53 III De ware weg tot liefde 53 IV Wat betekent ‘je hart zuiveren’ en wat betekent ‘deugden verwerven’? 55 V Definitie van ware deugdzaamheid 57 VI Drie manieren om je te oefenen op de weg van de zuivering: lezen, je bezinnen en bidden 59 VII Lezen. Zes beschouwingen over lezen 59 VIII Bidden 63 IX Dagelijkse bezinningsoefening 65 X De prikkel van je geweten. Drie manieren om jezelf door overdenking te oefenen 65 XI De prikkel van je geweten wekken 65 XII Je totale leefwijze onderzoeken 67 XIII Manieren om door bezinning de prikkel van je geweten te scherpen 69 XIV Lees op de drempel van de slaap eerst iets over de dood, het Oordeel enzovoort 69 XV Manieren om je ’s ochtends vroeg voor te bereiden op de morgen 69 XVI Bezinningsthema’s rond de dood 71 XVII Bezinningsthema’s rond de straffen van de Hel 73 XVIII Nadenken over het Laatste Oordeel 75 XIX Nadenken over de hemelse vreugden 75 XX De prikkel van je geweten richten. Hoe krijgt hij de juiste gerichtheid? 77 XXI Drie goede eigenschappen waardoor de prikkel van je geweten de juiste gerichtheid krijgt. Daadkracht als tegenwicht tegen nalatigheid 77 XXII De tweede goede eigenschap waardoor de prikkel van je geweten de juiste gerichtheid krijgt. Gestrengheid als tegenwicht tegen begeerte 77 XXIII Middelen tegen begeerten 79 XXIV Handenarbeid 79 XXV Wees trouw aan de jou toevertrouwde taak, als een lichaamsdeel voor die taak bestemd 81 XXVI Algemeen middel tegen babbelzucht 81 XXVII Algemeen middel tegen genotzucht 81 XXVIII Algemeen middel tegen gretigheid en ijdelheid 83 XXIX De begeerte heeft drie gezichten. Begeerte in de vorm van genotzucht 83 XXX Vraatzucht 83 Graden van soberheidszin 83 XXXI Weeldezucht 85 Algemeen middel daartegen 85 Graden van morele reinheid 85 XXXII De tweede soort begeerte: gretigheid, dat wil zeggen het verlangen naar het kennen van geheimen, het zien van mooie dingen en het bezitten van kostbaarheden 85 XXXIII Geldzucht oftewel gierigheid 89 XXXIV De derde soort begeerte: ijdelheid. Daaronder vallen verwaandheid en hoogmoed 91 XXXV Verwaandheid en middelen daartegen 91 XXXVI Tweeledige hoogmoed: geestelijke en vleselijke 91 Geestelijke hoogmoed 91 Middel ertegen 91 Vleselijke hoogmoed 93 Middelen ertegen 93 Graden van nederigheid 93 XXXVII De derde goede eigenschap waardoor de prikkel van je geweten de juiste gerichtheid krijgt. Goedhartigheid als tegenwicht tegen kwaadwilligheid 95 XXXVIII Eenheid en onderlinge liefde 95 XXXIX Toorn 97 XL Afgunst 97 XLI Droefgeestigheid 97 Middel ertegen 97 XLII Lamlendigheid 99 XLIII Toon te midden van anderen je goedhartigheid 99 XLIV Mildheid in het vermanen van je naaste 101 XLV Vermaan ieder naar zijn situatie 101 XLVI Wijze van berispen 101 XLVII Houd met volharding vast aan de gekozen leefwijze 103 XLVIII Blijf met volharding op één plaats 105 XLIX Bespreek je geestelijke oefeningen met iemand met ervaring 105 L De weg van de verlichting: gedenk Gods weldaden en richt je oefeningen op de ‘lichtstraal van jouw inzicht’ 107 LI Overdenking van het lijden van de Heer 109 LII Maandag, vanaf de vroege ochtend. Gedachtenis aan het lijden van de Heer 109 LIII Dinsdag. Gedachtenis aan het lijden van de Heer 111 LIV Woensdag. Het lijden 111 LV Donderdag. Gedachtenis aan het lijden van de Heer 113 LVI Vrijdag. Gedachtenis aan het lijden van de Heer 113 LVII Zaterdag. Het lijden 113 Noten bij vertaling 116 Afkortingen 129 Bibliografie 131

Details